مقایسه واکنش پذیری به استرس، راهبردهای مقابله ای و سبک های زندگی در افراد مبتلا و غیرمبتلا به اختلال بی خوابی

زمینه و هدف: هدف این مطالعه، مقایسه واکنش­پذیری به استرس، راهبردهای مقابله­ای و سبک­ های زندگی در افراد مبتلا و غیر مبتلا به اختلال بی­ خوابی بود. روش کار: روش این پژوهش از نوع علی- مقایسه­ ای و جامعه آماری شامل کلیه بیماران مبتلا به اختلال  بی خوابی بود که در نیمه دوم سال 95 به مراکز روانپزشکی و روانشناسی شهر گنبد کاووس مراجعه کرده­­ و اختلال بی ­خوابی آن­ها توسط روانپزشک یا روانشناس تشخیص داده شده بود. تعداد30 نفر از این جامعه با روش نمونه­ گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند، تعداد 30 نفر نیز از جامعه افراد عادی با همین روش به عنوان گروه مقایسه انتخاب شدند. دو گروه از نظر متغیرهای سن، جنس، تحصیلات و وضعیت تاهل تا حد امکان همتا شدند. برای جمع­ آوری  داده ها از پرسشنامه ­های شاخص شدت بی ­خوابی (ISI)، واکنش ­پذیری به استرس ادراک شده (PSRS)، راهبردهای  مقابله ای اندلر و پارکر و سبک­­ های زندگی (LSQ) استفاده شد. اطلاعات بدست آمده با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ­ها: نتایج نشان داد که بین واکنش ­پذیری به استرس و تمام زیرمولفه­ های آن در دو گروه مبتلا و غیرمبتلا تفاوت معناداری وجود دارد. به این صورت که گروه بیمار نسبت به گروه سالم واکنش ­پذیری به استرس بالاتری دارند. راهبرد مقابله­ ای غالب گروه سالم، راهبرد مساله­ مدار و اجتنابی و راهبرد مقابله ­ای غالب گروه بیمار راهبرد هیجان­ مدار بود و در مقایسه سبک­های زندگی بین دو گروه تفاوت معناداری مشاهده شد که بیانگر سبک زندگی بهترگروه  افراد سالم نسبت به گروه افراد مبتلا به اختلال بی­ خوابی بود. نتیجه­گیری: می­ توان این­طور نتیجه ­گیری کرد که افراد مبتلا به اختلال بی ­خوابی نسبت به افراد غیرمبتلا واکنش ­پذیری به استرس بالاتری دارند، بیشتر از راهبرد مقابله­ ای هیجان­ مدار استفاده می ­کنند و در مولفه ­های سبک­ زندگی نمره کمتری می­ گیرند. از آن­جایی­ که پاتوفیزیولوژی بی­ خوابی را می­توان یک وضعیت برانگیختگی سایکوفیزیولوژیک در نظر گرفت، لذا واکنش­ پذیری به استرس بالا، با فعالیت بیشتر محورهیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال می­تواند منجر به افزایش بی­ خوابی می­شود. مقابله هیجان­ مدار نیز با مهار پاسخ­ های هیجانی و برانگیختگی فیزیولوژیایی در جهت کاهش فشار روانی منجر به برانگیختگی شده و بی­ خوابی به دنبال دارد. سبک­ های زندگی نیز می­تواند با تحت تاثیر قراردادن ساز و کارهای زیست‫شناختی منجر به اختلال بی­ خوابی شوند.